مطالعه ی توصیفیِ نقش عوامل و کارگزاران در فرایند ترجمه در انتشارات دولتی ایران (89-1384)

این تحقیق در پیِ یافتنِ مراحل فرایند ترجمه در انتشارات دولتیِ ایران است. هدفِ دیگر آن است که سلسله مراتب عوامل و کارگزاران اثرگذار در فرایند را شناسایی کند. چارچوب نظری بر پایه ی آثار بوردیو، هیلبرون و سپیرو، ونوتی و لفویر است. بر پایه ی نظریه ی حد مرکزی سی واحد از انتشارات دولتی نمونه ی اصلی را تشکیل دادند که انتخاب آن ها به صورت تصادفیِ نظام مند انجام گرفت. برای تحلیل داده ها و تعیین هرگونه رابطه میان متغیرها – که به کل جمعیت تعمیم پذیر باشد – نرم افزار اس. پی. اس .اس 16.0 به کار رفته است. تحلیل داده ها نشان می دهد که فرایند ترجمه در انتشارات دولتی، اگر آن را مقرراتی و دیوان سالارانه نخوانیم، مستلزم پشت سر گذاردن مراحل فراوانی است. نتایج نشان دادند که فرایند ترجمه در انتشارات دولتی از شانزده مرحله تشکیل شده است: 1) تعیین موضوع توسط سازمان و بر پایه ی ضرورت ها یا اهداف آن؛ 2) انتخاب کتاب و سپس مترجم توسط سازمان یا انتشارات، و یا انتخاب کتاب توسط مترجم و ارائه ی آن به هم راه ترجمه ی همه یا بخشی از آن به سازمان و/یا انتشارات؛ 3) امضای قرارداد؛ 4) گوشزد کردن برخی ملاحظات به مترجم؛ 5) پایان یافتن ترجمه و تحویلِ آن به انتشارات؛ 6) ویرایش (توسط ویراستار)؛ 7) نمونه خوانی؛ 8) اِعمال تغییرات ارشادی (هم سو با اداره ی ارشاد)؛ 9) طراحی جلد و صفحه آرایی؛ 10) تعیین شمارگان؛ 11) دریافت فیپا؛ 12) دریافت مجوز از اداره ی ارشاد؛ 13) چاپ و صحافی؛ 14) فروش (تعدادی) به اداره ی ارشاد و برخی سازمان های دولتی دیگر؛ 15) فرستادن به انبار؛ 16) توزیع. نتایج هم چنین عوامل و کارگزاران اثرگذار در فرایند ترجمه را به ترتیب میزان اثرگذاری شان مشخص کردند: دولت؛ وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی؛ هیأت مدیره ی سازمان؛ ریاست نشر؛ شورای نشر؛ ممیز؛ مترجم؛ ویراستار؛ و عوامل فنی مانند طراح، ناظر چاپ و موزع.